Fasulye büyüklüğünde bir salgı bezi olan hipofiz bezi burun kökünün arkasındaki sella tursika denilen kemik yapının içinde bulunur. Bu bezden başlıca prolaktin, büyüme hormonu ve adrenokortikotropik hormonlar salgılanır. Bunlar cinsel gelişimden kemik gelişimine, kas yapısından birçok hastalıktan korunmaya kadar önemli fonksiyonlara yardımcı olan hormonlardır. Çoğunlukla hipofiz bezinin ön tarafında oluşan iyi huylu tümörlere hipofiz tümörü denir. Bu tümörler hormonların düzgün çalışmasını bozar.

Hipofiz Tümörü Nedenleri – Hipofiz Tümörü Kimlerde Görülür?

Hipofiz tümörü her yaş grubunda karşımıza çıkabilir. Ancak sıklıkla 30-60 yaş arasındaki kişilerde rastlanır. Menenjiomların ve gliomların ardından en çok görülen primer beyin tümörüdür. Hormon salgılayan tümörler çoğunlukla genç grupta, hormon etkisi olmayan tümörler ileri yaş grubunda görülür.

Hipofiz Tümörü Çeşitleri ve Hipofiz Tümörü Belirtileri

Prolaktin salgılayan hipofiz tümörleri: En sık görülen çeşittir. Genellikle kadınlarda görülür. Cinsel fonksiyonları kontrol eden hormon salgılar. Aşırı salgı sonucu kadınlarda regl kanamalarının durması ve memeden süt gelmesi libido kaybı görülebilir. Erkeklerde baş ağrısı, görme bozukluğu, libido kaybı (cinsel istek azalması)  gibi belirtiler verebilir.

Büyüme hormonu salgılayan hipofiz tümörleri: Sıklıkla erkeklerde görülür. Çocuklarda devleşmeye, büyümeyi tamamlamış kişilerde el, ayak ve çenede büyümeye neden olur.

Adrenokortikotropik hormon salgılayan hipofiz tümörleri: Kadınlarda daha çok görülür. Aşırı glukokortikoid hormon salgılanmasına neden olur. Bu da Cushing Hastalığına sebep olur. Kilo artması, şeker hastalığı, aşırı kıllanma, adet düzensizliği, yüksek tansiyon ve ciltte  mor stria denen çatlaklar  bu hastalığın belirtileridir.

Hormon salgılamayan hipofiz tümörleri: Bu tömörler genelde belirti vermeden büyürler. Büyüme, görme bozukluğu ve baş ağrısı belirtileri görülebilir. Bazen hipofizde salgılanan hormanları durdurabilir. Bu da yorgunluğa, solgunluğa, ilgisizliğe neden olabilir.

Hipofiz Tümörü Tedavisi

Hipofiz tümörünün tedavi yöntemi hormonal aktiviteye, tümörün büyüklüğüne, oluştuğu yere göre farklılık gösterir. Tedavinin esas amacı tümörü çıkartmak, küçültmek, hormon düzeyini normale çevirmektir. Prolaktin salgılayan tümörleri çoğunlukla ameliyatsız tedavi edebiliyoruz.

Hipofiz Tümörü Ameliyatı

Genellikle çok küçük aletler kullanılarak bir burun deliğinden girilerek sfenoid kemiğin içinden tümöre ulaşmaktayız. Üst dudağın altından dişetinin üzerinden  veya burun kanalından hipofize ulaşılarak tümörü çıkartmaktayım.  Burun deliğinden 10 12 cm derinliği görmek mümkün olmadığından iki şekilde görüşü sağlarız ilki mikroskopik yöntemdir. Ameliyat mikroskopu derinlere ışık düşürmeyi sağladığı gibi gerekli büyütmeyi de yapar. İkincisi endoskopik yöntemdir. Burada endoskopik yöntemi uyguladığımızda burundaki doku travması daha az olduğu gibi tümöre yakın bölgelerde çalışma şartlarımız da daha geniş görüşe sahip olduğumuz için kolaylaşmaktadır.  Ben kendi günlük pratiğimde yerine göre heriki yöntemi de tatbik etmekteyim. Ameliyat sonrası sızıntı şeklindeki burun kanamaları için burun tamponu konur. Bu tamponlar ameliyatın 2. günü alınırlar. Bazen  transsfenoidal yöntem denen burun veya dudaktan girmek yeterli olmayabilir kafatasının açılması gerekebilir. Bazen bu ameliyat da yetmez ameliyatla tümörün tamamı çıkartılamayabilir ve radyoterapiye  gereksinim duyulabilir. Radyoterapinin çok ufak sahalara etkili olan modern tek seanslık çeşidinin ismi gamma knife tedavisidir ve bu tedaviyi de İstanbul’da kurulu bulunan birçok merkezde yaptırabilmekteyim.

Ameliyatsız Hipofiz Tümörü Tedavisi

İlaç tedavisiyle tümörlerin aşırı hormon salgılamaları önlenebilir. Cerrahi ya da ilaç tedavisine ek olarak radyoterapi uygulanabilir. Amaç tümörü küçültmek ve kontrol altına almaktır.